Adana Kent Konseyinin çağrısı ile 28 Haziran 2022 tarihinde, farklı disiplinlerden, meslek örgütlerinden, STK’lardan ve kamu kurumlarından 80 kişi bir araya gelerek, tam günlük bir program ile İLERİ YAŞ/EMEKLİLER ÇALIŞTAYI’nı gerçekleştirdiler. Adana’nın “Yaşlı Dostu Kent” olma yoluna ışık tutabilecek bu çalıştayda oluşturulan masalar şunlardı:
- İleri Yaş ve Eğitim
- İleri Yaşta Sağlık ve Fiziksel Aktivite
- İleri Yaşta Kültür ve Sanat
- Emeklilikte Kadın Olmak
- İleri Yaşta Kent Yaşamı ve Sosyalleşme
- İleri Yaşta Ekonomi, Gelir Artırıcı Faaliyetler, Sosyal/Dayanışma Ekonomisi
Platformuna Katılma
- İleri Yaş ve Demokrasi
- İleri Yaş ve Politika
- İleri Yaşta Aile Yaşamı ve İletişim
- İleri Yaşlarda Karşılaşılan Mağduriyet ve Giderilmesine Yönelik Çabalar ve
Oluşumlar.
Belli bir yaştan sonra emekli olan bireylerin toplumda etkin bir rol almak istemediği sosyolojik olarak “Geri Çekilme Kuramı” ile açıklanmaktadır. Geri çekilme kuramına karşıt olarak “Aktivite Kuramı”nın öncelikli hale getirilmesi ve aktif bir hayat sürdürülmesi için kentsel koşulların sağlanması önem taşımaktadır. “Yaşlı Dostu Kentler” bu nedenle Literatürümüze girmiş durumdadır.
Dünya sağlık örgütü yaşlılığı “Çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması” olarak tanımlamaktadır. Bu döneme girmiş bireylerin, insan hakları çerçevesinde, hem ulusal hem de uluslararası yasal metinlerde temel hak ve özgürlüklere sahip olduğunu, bununla birlikte; kadınlara, çocuklara ve engellilere pozitif ayırımcılık tanındığı gibi yaşlılara da pozitif ayırımcılık tanınması ve yaşlılara yönelik tüm çalışmaların bu anlayışla yürütülmesi gerekmektedir. Özel olarak yaşlılarla ilgili uluslararası bir sözleşme bulunmamaktadır. Bununla birlikte 1982 yılında Viyana’da yapılan BM 1.Dünya Yaşlılar Asamblesi ve 2002 yılında Madrid’de “Yaşlılık Üzerine Uluslararası Eylem Planı” belirlenmiştir. Bu çalışmalarda yaşlıların; Bağımsızlık, Katılım, Bakım, Kendini Gerçekleştirme ve İtibar gibi hakları bulunmaktadır.
Çalıştay’da oluşturulan on masadan biri de benim moderatörlüğünü yaptığım “Sağlık, Fiziksel Aktivite ve İleri Yaş” masasıydı. Bu yazımda bizim masadan çıkan görüşleri paylaşmak istiyorum. Bu masada öncelikle; belli kavramlar üzerinde görüş birliğine vardık. Spor, fiziksel aktivite, egzersiz ve hep birbirinin yerine kullanılmaktadır. Bu kavramların ortak yanı hareket etmek olsa da birbirinden farklı yanları vardır. Spor, bireysel ve takım halinde oyun formunda koordine edilmiş rekabete dayalı sistemli çalışılan hareketlerin tümü olarak tanımlanabilir. Fiziksel aktivite, gün içerisinde yaptığımız yürüme koşma, oturup kalkma, sıçrama, atlama, yüzme, bisiklete binme gibi temel vücut hareketlerinin yapıldığı etkinliklerin tümüdür. Egzersiz ise, fiziksel aktivitelerin belli bir sistem içinde, tekrarlı, zamanlı olarak düzenli yapılan hareketlerini tümünü ifade eder. Yapılan bir çok bilimsel araştırma, ileri yaşta düzenli yapılan fiziksel egzersizlerin özellikle yürüyüşün sağlığı olumlu etkilediğini ve bazı hastalıklar için önleyici olduğunu ortaya koymuştur. Bu bağlamda grubumuzda tartışılan konular arasında; ileri yaşta olan kişilerin sağlıklı yaşlanmalarının devamı için fiziksel egzersizlerini özellikle de yürüyüşlerini yapabilecekleri yaşlı dostu botanik parklarının düzenlenmesi gerekliliği ve bu amaçla bir model geliştirilerek tüm belediyeler bu alanların düzenlemesini üstlenerek hizmete sunulması ve bu parklarda sağlığa yönelik de birçok hizmet verilmesi görüşü benimsendi. Ayrıca bu yaş grubuna yönelik özellikle doğada yapılabilecek spor organizasyonlarının yapılması ve veteran turnuvalarının farklı branşlarla çeşitlendirilmesi, yaşlılar haftasında yaşlılar şenliğinin organize edilmesi yine gündemde olan konular arasındaydı. “Portakal Çiçeği Şenliğinde” ileri yaşta olan bireylerden oluşan bir dans ve gösteri grubunun hazırlanması da çok güzel bir öneri olarak üzerinde durulan konu olarak gündeme girdi.
Çalıştayın sonuç bildirgesinde yer alan şu ifadeler bu alanda hizmet vereceklerin benimseyeceği görüş olmalıdır; “İleri yaşlarda karşılaşılan mağduriyetin giderilmesine yönelik tüm çabalar ve oluşumlar, siyaset üstü görülmeli ve ele alınmalıdır”
Çalıştayda gündeme gelen konuların yaşama geçmesi için kent dinamiklerinin harekete geçirilmesi özellikle üniversiteler ile işbirliği yapılmasının kaçınılmaz olduğu konusunda uzlaşının olması dikkat çekiciydi. Bu nedenle çalıştay sonrasında Çukurova Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Meryem Tuncel ziyaret edilerek çalıştay sonuç bildirgesi paylaşıldı ve iş birliği görüşü benimsendi.
Çalıştayı düzenleyen Adana Kent Konseyi yürütme kurulu üyelerine, emek verenlere ve katılımcılara çok teşekkür ediyorum. Adana’nın yaşlı dostu kent olması dileklerimle bayramınızı kutluyorum.